เปิดตัว “Bio-Brick Shelter” ที่พักยั่งยืนจากอิฐชีวภาพกาแฟและวัสดุเกษตรเหลือใช้ ณ สวนพฤกษศาสตร์ผาแดง จ.ตาก

สำนักข่าวบริคอินโฟ – ที่พักต้นแบบ “Bio-Brick Shelter” ซึ่งสร้างจาก “อิฐชีวภาพ” (Bio-bricks) ที่ผลิตจาก กากกาแฟ และ วัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร โดยใช้ เส้นใยเห็ด เป็นกาวธรรมชาติ ได้รับการเปิดตัวแล้วที่ สวนพฤกษศาสตร์ผาแดง จังหวัดตาก ผลงานนี้เป็นความร่วมมือระหว่าง ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (สวทช.) และ โครงการส่งเสริมการเรียนรู้เพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดตาก มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับเศษวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรในพื้นที่ สนับสนุนเศรษฐกิจฐานรากชุมชน และส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

ดร.นัฐวุฒิ บุญยืน หัวหน้าทีมวิจัยปฏิสัมพันธ์ของจุลินทรีย์ทางการเกษตร ไบโอเทค สวทช. เปิดเผยว่า โครงการ “การยกระดับผลิตภัณฑ์จากวัสดุทางการเกษตร: อิฐจากเศษวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรและกากกาแฟ (Bio-bricks)” เป็นส่วนหนึ่งของชุดโครงการ “การอนุรักษ์ฟื้นฟูความหลากหลายทางชีวภาพและเสริมสร้างเศรษฐกิจฐานรากของชุมชนในพื้นที่เหมืองผาแดง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดตาก” โครงการนี้มุ่งเน้นการนำเศษวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรปริมาณมากที่มักถูกกำจัดด้วยการเผา ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของปัญหา PM2.5 และ ก๊าซเรือนกระจก เช่น กากกาแฟ ที่มีปริมาณมากกว่า 290,000 ตันต่อปีในประเทศไทย, ชานอ้อย และ ก้อนเห็ดเก่า มาแปรรูปเป็น อิฐมวลเบา ที่มีน้ำหนักเบา ยืดหยุ่น และช่วยลดต้นทุนการผลิต

ดร.นัฐวุฒิ กล่าวเสริมว่า “การศึกษาของเราแสดงให้เห็นว่า การผสมผสานกากกาแฟกับเส้นใยเห็ดรา สามารถสร้างวัสดุอิฐมวลเบาที่มีคุณสมบัติโดดเด่นและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่ง Bio-Brick Shelter ขนาดเล็กที่เราพัฒนาขึ้นนี้ เหมาะสำหรับใช้งานในพื้นที่ป่าและชุมชน ช่วยส่งเสริมการพัฒนาที่ยั่งยืน และเรามีความพร้อมถ่ายทอดองค์ความรู้นี้สู่ชุมชน เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร และยกระดับเศรษฐกิจฐานรากของชุมชน”

นายอิทธิพล พรหมฝาย นักออกแบบจากบริษัทเมิร์จ จำกัด (Merge Co., Ltd.) และผู้ประสานงานเครือข่ายเพื่อนสวนพฤกษ์ อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก กล่าวว่า การออกแบบ Bio-Brick Shelter คำนึงถึงความยั่งยืนเป็นหลัก โดยนำจุดเด่นของวัสดุ ไมซีเลียม (mycelium) ที่สามารถย่อยสลายได้ มาผสมผสานกับการสร้างพื้นที่สีเขียวร่วมกับ Tech Seed Ball (เมล็ดพืชห่อหุ้มด้วยวัสดุชีวภาพ) และกิจกรรมสร้างสรรค์เชิงวัฒนธรรม เพื่อสนับสนุน การท่องเที่ยวธรรมชาติ ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมใน จังหวัดตาก ซึ่งมีทรัพยากรธรรมชาติที่แข็งแกร่งอยู่แล้ว

ด้านนายคมน์ เครืออยู่ นักวิชาการป่าไม้ สำนักโครงการพระราชดำริและกิจการพิเศษ กรมป่าไม้ ชี้ให้เห็นถึงประโยชน์ที่พื้นที่เหมืองผาแดงจะได้รับว่า Bio-brick Shelter จะช่วยลดปริมาณเศษวัสดุทางการเกษตร ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของปัญหา PM2.5 นอกจากนี้ยังสร้างทางเลือกรายได้ใหม่ด้าน การท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ ให้กับกลุ่มสร้างป่าสร้างรายได้และเยาวชนรักษ์พงไพร ซึ่งเป็นเครือข่ายหลักในพื้นที่ กรมป่าไม้ จะขยายผลแนวคิดและกิจกรรมนี้ไปสู่เครือข่ายทั่วทั้ง จังหวัดตาก เพื่อร่วมกันดูแลผืนป่ากว่า 8 ล้านไร่ ซึ่งถือเป็นพื้นที่ป่าขนาดใหญ่อันดับสองของประเทศ

โครงการนี้จึงไม่เพียงเป็นนวัตกรรมด้านวัสดุก่อสร้าง แต่ยังเป็นต้นแบบของการพัฒนาที่ยั่งยืนที่ครอบคลุมมิติเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม พร้อมสร้างโอกาสใหม่ให้กับชุมชนในการสร้างรายได้และฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมได้อย่างเป็นรูปธรรม