บทความ
สินค้าผิดลิขสิทธิ์ ทำไมตำรวจไม่จับ ? แต่ตุ๊กตา ลาบูบู้ ไม่มี มอก. จับได้เลยไม่ต้องมีคนแจ้งความ ?
หลังจากที่ตำรวจเข้ายึดของกลางและแจ้งเหตุผลการบุกจับผู้ขายของอาร์ตทอย อย่างตุ๊กตา ลาบูบู้ กลางห้างสรรพสินค้าดังในจังหวัดนนทบุรี โดยให้เหตุผลว่า สินค้า ไม่มี มอก. ขณะที่ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตหลายรายตั้งคำถามพร้อมเปรียบเทียบถึงกรณีของผิดลิขสิทธิ์ที่ขายอยู่ในห้างสรรพสินค้าเดียวกัน ทำไมตำรวจไม่เข้าจับกุม ?
ช่วง 2-3 เดือนที่ผ่านมา บ.บริค มีโอกาสได้เข้ามาอยู่ในกระบวนการเรียกร้องค่าลิขสิทธิ์และศึกษากฎหมายลิขสิทธิ์ที่เกี่ยวข้องอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้และพบความจริงว่า ทำไมขายของผิดลิขสิทธิ์ตำรวจจับไม่ได้ ?
สำหรับคำตอบง่าย ๆ ของคำถามที่ว่า “ทำไมตำรวจไม่ไปจับคนขายของผิดลิขสิทธิ์ที่วางขายอยู่เกลื่อน ?” เพราะ “ไม่มีใครแสดงตัวเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์เข้าแจ้งความ”
เราต้องทำความเข้าใจระหว่าง “กฎหมายที่ควบคุมเรื่อง มอก.” กับ “ลิขสิทธิ์” ก่อน
มอก.เป็นคําย่อมาจาก “มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม” หมายถึงข้อกําหนดทางวิชาการที่สํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม(สมอ.) กระทรวงอุตสาหกรรม ได้กําหนดขึ้น ดังนั้น สมอ. ในฐานะเจ้าหน้าที่ของรัฐผู้รับผิดชอบ มอก. จึงมีหน้าที่ตรวจสอบโดยตรง เมื่อสุ่มตรวจพบสินค้า ไม่มี มอก. ผู้เสียหายคือประชาชน ดังนั้นในฐานะเจ้าหน้าที่ของรัฐจึงสามารถยึด-อาญัติของกลางได้
ส่วน ลิขสิทธิ์ เป็นเรื่องของเจ้าของลิขสิทธิ์ ที่เป็นผู้สร้างสรรค์ผลงานต่าง ๆ ขึ้นมา ดังนั้นหาก “เจ้าของลิขสิทธิ์” ไม่มาแจ้งความในฐานะ “ผู้เสียหาย” ที่ถูกร้านขายของผิดลิขสิทธิ์ , ผู้นำเข้าของผิดลิขสิทธิ์ หรือ โรงงานผลิต ละเมิดลิขสิทธิ์ของตนเอง เจ้าหน้าที่รัฐก็ไม่สามารถจับกุมได้ เพราะ “ไม่มีผู้เสียหาย”
ลิขสิทธิ์ แจ้งความแล้วไปจับเลยก็ไม่ได้ ต้องพิสูจน์ทราบก่อน
ขณะที่กระบวนการในการแจ้งความเรื่องลิขสิทธิ์ เจ้าของลิขสิทธิ์ ก็ต้องใช้เอกสารหลักฐานต่าง ๆ ในการยืนยันตัวตนว่าตนเองเป็นเจ้าของ เช่น บุคคลธรรมดาก็ต้องเอาไฟล์ต้นฉบับ ทำสำเนาให้ตำรวจและทำเอกสารยืนยันว่าตนเองคือเจ้าของผลงาน เป็นต้น
เมื่อแจ้งความให้ปากคำเรียบร้อย ตำรวจเองก็ต้องไปพิสูจน์ทราบด้วยว่าคู่กรณีเป็นใคร ถึงจะติดป้ายว่าเป็นบริษัทอะไรใครรับผิดชอบ ก็ต้องสืบต่อว่าเป็นของจริงหรือไม่ ซึ่งหากระหว่างที่ดำเนินคดี หากคนร้ายขนของหนีไปตามสืบไม่ได้ ก็นับเป็นความเสียหายที่เจ้าของลิขสิทธิ์แทบไม่มีวันได้คืน
ปัญหาเรื่องลิขสิทธิ์นี้ ขยายไปในโลกออนไลน์โดยเฉพาะกรณีที่เราถูกมือดีดูดคลิปไป Re-Post หรือตัดต่อเพิ่มโดยไม่ได้รับอนุญาตเพราะแม้ว่าเราจะพิสูจน์ว่าเราเป็นเจ้าของคลิปได้จริง แต่หากคู่กรณี ไม่ได้ใช้โปรไฟล์ชื่อจริง หรือต่อให้ใช้ชื่อจริง แต่ตำรวจก็ต้องสืบต่อให้ได้ว่า คนคนนั้น เจ้าของบัญชีนั้นเป็นเจ้าของจริงหรือไม่ ? หรือถูกแอบอ้างมาอีกที และเมื่อเจ้าเจ้าของโปรไฟล์ที่ดูดผลงานเราไปแล้ว ก็ต้องสืบต่ออีกว่าเขาทำจริงหรือไม่ ? เพื่อนำคู่กรณีมาลงโทษตามกฎหมายต่อไป
นี่เป็นเพียงเรื่องที่ บ.บริค ต้องเจอมาในช่วง 2-3 เดือนที่ผ่านมาและเมื่อเกิดกรณีการบุกจับ ลาบูบู้ ไม่มี มอก. ก็ทำให้เข้าใจเรื่องกฎหมายมากยิ่งขึ้น
