Connect with us

บทความ

ทำไมสมาร์ทโฟน-โทรศัพท์มือถือถึงราคาถูก ? เปิดโมเดลธุรกิจที่คุณกลายเป็นสินค้าแทน

Published

on

มือถือราคาถูก

หลังจากกรณีที่สมาร์ทโฟน 2 ค่ายดังมีแอปพลิเคชัน สินเชื่อ-การเงิน ถูกติดตั้งมากับเครื่อง (Pre-Installed) จนกลายเป็นขอถกเถียงกันในสังคม วันนี้ สำนักข่าวบริคอินโฟ จะพาคุณไปทำความรู้จัก โมเดลธุรกิจหนึ่งที่ทำให้คุณกลายเป็นสินค้าโดยที่คุณเองก็ไม่รู้ตัว แลกกับสมาร์ทโฟนในราคาที่จับต้องได้

สมาร์ทโฟนราคาถูกแล้วบริษัทได้อะไร ?

Privacy International (PI) องค์กรการกุศลจดทะเบียนในสหราชอาณาจักรที่ปกป้องและส่งเสริมสิทธิในความเป็นส่วนตัวทั่วโลก ที่ก่อตั้งขึ้นในปี 1990 เขียนไว้ในเว็บไซต์อย่างน่าสนใจว่า ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา สมาร์ทโฟนมีราคาถูกลงอย่างมาก จนกว่าครึ่งหนึ่งของประชากรโลกสามารถเข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้ด้วยสมาร์ทโฟนราคาถูก

อย่างไรก็ตาม สมาร์ทโฟนราคาถูกเหล่านี้อาจมาพร้อมกับภัยร้ายที่ซ่อนอยู่ นั่นคือ แอปพลิเคชันที่ติดตั้งมาล่วงหน้า (Pre-Installed) ซึ่งอาจถูกใช้เพื่อชดเชยต้นทุนการผลิตโทรศัพท์ และอาจเป็นอันตรายต่อผู้ใช้ได้

PI ระบุว่า ผู้ผลิตสมาร์ทโฟนหลายรายไม่ได้ทำกำไรจากการขายโทรศัพท์ แต่ได้เงินจากผลิตภัณฑ์และบริการที่มาพร้อมกับแอปฯ ที่ติดตั้งไว้ล่วงหน้า รวมถึงข้อมูลที่แอปฯ เหล่านี้เก็บรวบรวมและแบ่งปันกับใครก็ไม่รู้ที่จ่ายให้ผู้ผลิตมือถือลงแอปฯเหล่านี้

เมื่อคุณแกะกล่องโทรศัพท์เครื่องใหม่และเปิดเครื่อง คุณอาจแปลกใจที่เห็นว่ามีแอปฯ จำนวนหนึ่งติดตั้งไว้ล่วงหน้าแล้ว นอกเหนือจากแอปฯ ของ Android เอง ซึ่ง แอปฯ ที่ว่า ดังกล่าวอาจรวมถึงแอปสโตร์ของผู้ผลิตเอง ยูทิลิตี้ และแม้แต่เกมหรือแอปฯ โซเชียลมีเดียที่คุณไม่ได้ตั้งใจจะใช้ เนื่องจาก iPhone ขายในราคาที่สูงกว่าและเป็นระบบปิดที่ Apple ใช้คนเดียว โทรศัพท์ราคาถูกจึงมักใช้ระบบปฏิบัติการ Android ซึ่งเป็นโอเพ่นซอร์ส ทำให้ผู้ผลิตสามารถจัดส่ง Android เวอร์ชันที่ของตัวเองพร้อมกับแอปฯ ที่ติดตั้งไว้ล่วงหน้าได้

Advertisement

แอปฯ ติดเครื่อง: ภัยร้ายที่มากับมือถือราคาถูก

แม้ว่าแอปฯ บางตัวอาจเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้ แต่แอปฯ ที่ติดตั้งไว้ล่วงหน้าบางตัวถูกใช้เพื่อชดเชยต้นทุนของโทรศัพท์ เช่นเก็บเกี่ยวและแบ่งปันข้อมูลจากอุปกรณ์ หรือมาพร้อมกับช่องโหว่ด้านความปลอดภัย จากการศึกษาเกี่ยวกับซอฟต์แวร์ที่ติดตั้งไว้ล่วงหน้าบนอุปกรณ์ Android จากกว่า 200 ผู้ขาย พบพฤติกรรมที่เป็นอันตรายและการเข้าถึงข้อมูลและบริการที่ละเอียดอ่อนโดยไม่ได้รับความยินยอมหรือรับรู้จากผู้ใช้

หนึ่งในปัญหาพื้นฐานของแอปฯ ที่ติดตั้งไว้ล่วงหน้าคือ แอปฯ เหล่านี้อาจอยู่นอกกมาตรฐานต่าง ๆ ซึ่งหากปล่อยทิ้งไว้ไม่ได้รับการอัปเดต ก็อาจมีช่องโหว่ ให้เราโดนแฮกได้ ปัญหานี้อาจร้ายแรงกว่าสำหรับแอปฯ ที่ติดตั้งไว้ล่วงหน้า เนื่องจากแอปฯ เหล่านี้มักใช้อภิสิทธิ์ที่อนุญาตให้นักพัฒนาแอปฯ กำหนดกิจกรรมบนอุปกรณ์นอกเหนือจากสิทธิ์มาตรฐานที่ Android ใช้ ตัวอย่างเช่น เมื่อคุณติดตั้งแอปฯ คุณมักจะถูกถามว่าคุณต้องการให้แอปฯ เข้าถึงกล้อง ไมโครโฟน ฯลฯ หรือไม่ แต่สำหรับแอปฯ ที่ติดตั้งไว้ล่วงหน้า นักพัฒนาสามารถระบุสิทธิ์แบบกำหนดเองเพื่อเข้าถึงกล้อง แล้วใช้กล้องโดยไม่ได้รับอนุญาตจากผู้ใช้ได้เลย

iPhone ก็มีแอปฯ ติดเครื่อง!

เช่นเดียวกับ Android ฝั่ง iPhone และอุปกรณ์ iOS ก็มาพร้อมกับแอปฯ ที่ติดตั้งไว้ล่วงหน้าเช่นกัน ซึ่งบางแอปฯ ไม่สามารถลบออกได้ และหลายแอปฯ เก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับคุณ ความแตกต่างพื้นฐานระหว่าง iOS และ Android คือ iOS เป็นระบบ “ปิด” ที่เป็นกรรมสิทธิ์ ในขณะที่ Android เป็นระบบ “เปิด” ซึ่งมีทั้งข้อดีและข้อเสีย

ข้อดีอย่างหนึ่งคือ Apple ควบคุมระบบปฏิบัติการและผลิตฮาร์ดแวร์ด้วย (เช่นเดียวกับโทรศัพท์ Android ของ Google) ดังนั้นโทรศัพท์เหล่านี้จึงได้รับการอัปเดตทันเวลาและใช้ระบบปฏิบัติการเวอร์ชันล่าสุดเสมอ นอกจากนี้ยังหมายความว่าคุณรู้ว่าแอปฯ ใดจะถูกติดตั้งล่วงหน้ามากับ iPhone ดังนั้นจึงมีเรื่องน่าประหลาดใจน้อยกว่า

Advertisement

ข้อเสียของระบบปิดคือ อุปกรณ์ของ Apple จะล็อกผู้ใช้ไว้ในระบบนิเวศของ Apple ซึ่งอาจมีราคาแพงหากต้องการออกจากระบบ การล็อกผู้ใช้นี้ยังอาจทำให้ผู้ใช้มีความเสี่ยง เช่น กรณีของเว็บเบราว์เซอร์และแพลตฟอร์มการส่งข้อความที่จำกัดผู้ใช้จากการเลือกใช้ทางเลือกที่อาจปลอดภัยกว่านั่นเอง


ภาพกราฟิกส่วนหนึ่งของภาพปก : Image by freepik