ข่าว
ญี่ปุ่นถกประเด็นภาพ AI สไตล์ Ghibli ละเมิดลิขสิทธิ์หรือไม่?
สำนักข่าวบริคอินโฟ – เมื่อสัปดา์ที่ผ่านมา ญี่ปุ่นได้มีกำลังพิจารณาถึงความเป็นไปได้ทางกฎหมายว่าภาพที่สร้างโดยปัญญาประดิษฐ์ (AI) ในรูปแบบของสตูดิโอจิบลิ (Studio Ghibli) ถือเป็นการละเมิดกฎหมายลิขสิทธิ์หรือไม่ ภายหลังจากที่ภาพ AI แนวนี้ได้รับความนิยมอย่างมากบนโลกออนไลน์ ซึ่งเป็นฟังก์ชันการสร้างภาพด้วย AI บน ChatGPT ซึ่งได้รับความนิยมอยากมาก ทำให้เกิดคำถามเกี่ยวกับประเด็นทางกฎหมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องการละเมิดลิขสิทธิ์ เนื่องจากปัจจุบันกฎหมายลิขสิทธิ์ของญี่ปุ่นยังไม่มีบทบัญญัติที่ชัดเจนครอบคลุมถึงสไตล์หรือแนวทางศิลปะ ทำให้การพิจารณาในเรื่องนี้มีความซับซ้อน
ในการประชุมคณะกรรมการรัฐสภาผู้แทนราษฎรเมื่อวันที่ 16 เมษายน ที่ผ่านมา “มาซาโตะ อิไม” ผู้แทนจากเขต 4 ของจังหวัดกิฟุ ได้หยิบยกประเด็นนี้ขึ้นมาหารือกับ ฮิโรฮิโกะ นาคาฮาระ อธิบดีกรมยุทธศาสตร์การศึกษา วัฒนธรรม กีฬา วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โดย “มาซาโตะ อิไม” ได้ตั้งคำถามว่า การสร้างภาพ AI ในสไตล์จิบลิที่เรียกว่า “Ghiblification” นั้น ถือเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ภายใต้กฎหมายปัจจุบันหรือไม่
แต่ทั้งนี้ “ท้ายที่สุดแล้ว นั่นเป็นสิ่งที่ศาลจะต้องตัดสิน” นาคาฮาระกล่าว พร้อมให้ความเห็นว่า หากเป็นเพียงเรื่องของสไตล์หรือแนวคิดที่คล้ายคลึงกัน จะไม่ถือว่าเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ เนื่องจากกฎหมายลิขสิทธิ์ไม่ได้คุ้มครองสไตล์และแนวคิดที่ไม่ถือเป็นการแสดงออกทางความคิดสร้างสรรค์ อย่างไรก็ตาม เขากล่าวเสริมว่า หากเนื้อหาที่สร้างโดย AI ถูกตัดสินว่ามีความคล้ายคลึงหรืออิงกับงานที่มีลิขสิทธิ์อยู่ก่อนแล้ว ก็มีความเป็นไปได้ที่จะถือว่าเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์
สุดท้าย “มาซาโตะ อิไม” ได้สรุปความเข้าใจของเขาว่า การใช้สไตล์และแนวคิดนั้นถูกกฎหมาย แต่ถ้าภาพที่สร้างโดย AI ถูกมองว่าเป็น “จิบลิเอง” ก็จะถือเป็นการละเมิดกฎหมาย อย่างไรก็ตาม การพิสูจน์ว่าภาพใดภาพหนึ่งถือเป็น “จิบลิเอง” นั้นอาจเป็นเรื่องยาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับการออกแบบตัวละครของสตูดิโอ
นอกจากประเด็นลิขสิทธิ์แล้ว ยังมีข้อพิจารณาเกี่ยวกับกฎหมายเครื่องหมายการค้า หากภาพ AI ในสไตล์จิบลิถูกนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์ อาจก่อให้เกิดความสับสนในหมู่ผู้บริโภคว่าภาพนั้นได้รับการรับรองหรือมีความเกี่ยวข้องกับสตูดิโอจิบลิ ซึ่งอาจเข้าข่ายการละเมิดกฎหมายเครื่องหมายการค้าได้ รัฐบาลญี่ปุ่นและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำลังจับตาดูสถานการณ์นี้อย่างใกล้ชิด และอาจมีการพิจารณาถึงการปรับปรุงกฎหมายเพื่อให้ครอบคลุมประเด็นที่เกี่ยวข้องกับงานศิลปะที่สร้างโดย AI ในอนาคต ในระหว่างนี้ ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาแนะนำให้ผู้สร้างและผู้ใช้งาน AI มีความระมัดระวังในการสร้างและเผยแพร่ภาพที่อาจเข้าข่ายการละเมิดลิขสิทธิ์หรือเครื่องหมายการค้า เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาทางกฎหมายที่อาจเกิดขึ้น
