มข. หนุนเกษตรกรอีสานพลิกชีวิตด้วยธุรกิจ เลี้ยงจิ้งหรีด ครบวงจร สร้างรายได้ ลดต้นทุน พัฒนาสู่ตลาดสากล

สำนักข่าวบริคอินโฟ – มหาวิทยาลัยขอนแก่น (มข.) โดยการสนับสนุนของหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) กำลังขับเคลื่อนโครงการสำคัญเพื่อยกระดับธุรกิจการเลี้ยงจิ้งหรีดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มุ่งหวังให้เกษตรกรสามารถสร้างรายได้ที่มั่นคง ลดต้นทุนการผลิต และพัฒนาศักยภาพไปสู่การแข่งขันในตลาดระดับสากล โครงการนี้เน้นการสร้างห่วงโซ่คุณค่าใหม่ ตั้งแต่การพัฒนาศักยภาพเกษตรกรให้สามารถผลิตอาหารจิ้งหรีดต้นทุนต่ำจากทรัพยากรในท้องถิ่น ไปจนถึงการบริหารจัดการธุรกิจและการตลาดอย่างมีประสิทธิภาพ

ดร.อนุวรรตน์ ศรีสวัสดิ์ หัวหน้าโครงการฯ จาก มหาวิทยาลัยขอนแก่น เปิดเผยว่า จากการสำรวจพบว่าตลาดจิ้งหรีดมีมูลค่าสูงถึง 23 ล้านบาท แต่เม็ดเงินกลับไปไม่ถึงมือเกษตรกรในพื้นที่มากนัก เนื่องจากต้องพึ่งพาอาหารสำเร็จรูปจากภายนอก โครงการนี้จึงมุ่งเน้นการพัฒนา “ผู้ผลิตอาหารจิ้งหรีดในพื้นที่” เพื่อลดการพึ่งพิงภายนอกและกระจายรายได้สู่ชุมชนอย่างทั่วถึง โดยทีมวิจัยได้ทำงานร่วมกับเกษตรกร 11 กลุ่ม ใน 3 จังหวัด ได้แก่ ขอนแก่น กาฬสินธุ์ และร้อยเอ็ด ภายใต้หลักการ “พาทำ และทำกัน” ไม่เพียงแต่สนับสนุนการสร้างโรงเรือนมาตรฐาน GAP (Good Agricultural Practices) แต่ยังถ่ายทอดองค์ความรู้และเทคนิคการ “ผลิตอาหารจิ้งหรีดต้นทุนต่ำโดยใช้ทรัพยากรพื้นถิ่น” ซึ่งสามารถลดต้นทุนการผลิตได้จริง

“เดิมทีชาวบ้านไม่ได้มองว่า การเลี้ยงจิ้งหรีดเป็นการทำธุรกิจ แต่มองว่าเป็นวิถีชีวิต…เราจึงต้องเปลี่ยน Mindset ใหม่ เสริมมุมมองเรื่องการทำธุรกิจให้เขารู้ว่า การเลี้ยงจิ้งหรีดก็คือการลงทุนทำธุรกิจ” ดร.อนุวรรตน์ กล่าวเสริมถึงความสำคัญของการปรับแนวคิดเกษตรกรให้มองเห็นโอกาสทางธุรกิจจากการเลี้ยงจิ้งหรีด ควบคู่ไปกับการให้ความรู้ด้านการบริหารจัดการธุรกิจในรูปแบบ Local Enterprise และการสร้างเครือข่าย “ผู้รวบรวมในพื้นที่” เพื่อเป็นกลไกสำคัญในการกระจายรายได้อย่างเป็นธรรม

ด้าน นายภูดิส หาญสวัสดิ์ ตัวแทนผู้ประกอบการจาก ภูดิศ บั๊กฟาร์ม และวิสาหกิจชุมชนจิ้งหรีดอำเภอโนนศิลา จังหวัดขอนแก่น กล่าวถึงผลจากการพัฒนาเทคนิคการเลี้ยงว่า “หากผู้ผลิตสามารถควบคุมปัจจัยการผลิตด้านความสะอาด อาหาร และอุณหภูมิได้ ด้วยเทคนิคและวิธีการที่พัฒนาขึ้นมาใหม่ ก็จะลดเวลาการผลิตจิ้งหรีดจาก 45 วัน เหลือเพียง 34-36 วันเท่านั้น” ซึ่งแสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพที่เพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน

ล่าสุด เกษตรกรทั้ง 11 กลุ่ม ได้รวมตัวกันเป็น “เครือข่ายความร่วมมือหน่วยธุรกิจในพื้นที่” เพื่อสร้างอำนาจต่อรองและช่วยเหลือซึ่งกันและกันในด้านต่าง ๆ นางอรวรรณ วอทอง หัวหน้ากลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มเลี้ยงจิ้งหรีดบ้านฮ่องฮี จังหวัดกาฬสินธุ์ ผู้ได้รับรางวัล “เลิศรัฐ” จากผลสำเร็จในการเลี้ยงจิ้งหรีดปลดหนี้ กล่าวว่า การสนับสนุนจาก มหาวิทยาลัยขอนแก่น ในการจัดทำแผนธุรกิจและการเป็นพี่เลี้ยง ทำให้กลุ่มสามารถพัฒนาการเลี้ยงจนได้มาตรฐาน GAP และสามารถชำระหนี้ได้ อย่างไรก็ตาม สิ่งที่กลุ่มยังต้องการคือ “ราคา” และ “ตลาด” ที่มีเสถียรภาพ

“สิ่งที่กลุ่มผู้เลี้ยงจิ้งหรีดอยากเห็น คือตลาดกลางหรือจุดรวมจิ้งหรีดในตลาดระดับภูมิภาค ที่จะช่วยให้เกษตรกรผู้เลี้ยงจิ้งหรีดได้เดินตามเส้นทางของธุรกิจที่เป็นธรรม โดยไม่ถูกตัดราคาจากพ่อค้าคนกลางอีกต่อไป” นางอรวรรณ กล่าวทิ้งท้าย